Adwent zapowiada się nadzwyczaj „ciekawie”. Tutaj słowo „ciekawie” nie na darmo jest w cudzysłowie. Wyobraźcie sobie, że mówię to z przekąsem w głosie. Jak zazwyczaj wygląda każdy, normalny Adwent dla katechety? Przygotowanie jasełek w szkołach, uczestnictwo w roratach z dziećmi, przygotowanie okolicznościowej gazetki w szkole, ćwiczenie kolęd z uczniami. Każdy z nas to zna z własnego doświadczenia. Zazwyczaj jest to czas bardzo intensywnej i wymagającej pracy. I to takiej, która niekoniecznie odbywa się w szkole czy w salach parafialnych (kto nie robił ozdób świątecznych do szkoły w swoim domu?). Wszystko wskazuje na to, że tegoroczny Adwent i święta będą przeżywane inaczej niż do tej pory. Przyczyna nazywa się COVID-19. Pozwólcie, że o samym wirusie nie będę się rozpisywał, bo i tak ciągle o nim wszędzie słyszymy. Sami pewnie też doświadczyliśmy jego działania – czy to na sobie, czy na uczniach lub naszych bliskich. Mówimy, że Adwent jest czasem radosnego oczekiwania na przyjście Chrystusa. Po pierwsze, przygotowujemy się do dobrego przeżycia świąt Bożego Narodzenia, a po drugie, ten czas ma nam pomóc w przygotowaniu się na ostateczne przyjście Chrystusa. I jedno, i drugie jest dla nas, chrześcijan, sprawą niezwykłej wagi. Z własnego doświadczenia wiem, że Adwent to szczególnie trudny czas dla nas – katechetów. Dopóki pracowałem w szkole podstawowej, był to czas wszelkiego rodzaju prób do jasełek, uczenia kolęd czy porannego, bardzo wczesnego uczestnictwa z uczniami w roratach. Przyznam otwarcie – talentu do przygotowania jasełek nie miałem, nie mam i chyba mieć nie będę. Zazwyczaj polegało to na przygotowaniu przedstawienia czy koncertu kolęd we współpracy z innymi nauczycielami. I tutaj pierwsza rada: jeżeli nie wiesz, jak się zabrać do jasełek, to po prostu poproś o pomoc w pokoju nauczycielskim. Z pewnością znajdzie się kilka osób, które pomogą i zaangażują w to wydarzenie swoje klasy. To tyle, jeżeli chodzi o kwestie sceniczne. Pozwólcie, że przejdę do tych duchowych, bowiem jeśli chodzi o rzeczy okołoświąteczne, to doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, co się dzieje w społeczeństwie już od 3 listopada. Sklepy i ulice zaczynają wyglądać jak żywcem wyjęte ze słodkiego zdjęcia przedstawiającego św. Mikołaja (oczywiście tego reklamującego pewien napój gazowany), elfy, świecidełka, lampeczki itp. No i oczywiście w tle ciągle słychać piosenkę Last Christmas zespołu Wham! Może w tym roku będzie spokojniej. Nie mam nic przeciwko przystrojonym ulicom, bo one naprawdę mogą nas wprowadzić w bardziej radosny nastrój. To, co mnie zastanawia, to podejście ludzi do świąt Bożego Narodzenia. W czasie przedświątecznym w wielu miejscach możemy spotkać się z życzeniami Wesołych Świąt, na witrynach sklepowych możemy przeczytać o przedświątecznych promocjach, wyprzedażach. Co mnie w zeszłym roku zdziwiło, to tekst, który pojawiał się w wielu miejscach, czyli Merry X-mas. Chciałbym kiedyś na sklepowych witrynach przeczytać po prostu Wesołych Świąt Bożego Narodzenia. Gdzieś to Boże Narodzenie wypadło z naszego języka. Nawet w języku angielskim nie słyszymy już Christmas. No dobrze, może się nie znam lub jestem staroświecki, bo być może rzeczywiście to X bierze się z greckiego słowa Χρίστος (pol. Chrystus). W każdym razie zwróćmy uwagę na to, jak będziemy się do siebie zwracać w tym bardzo pięknym czasie. Jakich będziemy życzyć świąt? A właściwie, co będziemy świętować? Nie bójmy się tego, że ktoś nas zlekceważy czy wyśmieje. Zwracajmy się do siebie tak, aby przekazywać tę dobrą informację o tym, że Bóg się rodzi pośród ludzi. Może dla kogoś będzie to powód do zastanowienia się nad tym, co tak naprawdę świętuje? Przypuszczam, że niestety wielu ludzi traktuje święta Bożego Narodzenia jak zwykły czas na spotkanie z rodziną i przyjaciółmi, zapominając o najważniejszym spotkaniu – z Jezusem Chrystusem. Jeżeli sami nie zadbamy o osobiste zaangażowanie się w przeżywanie Adwentu, to święta Bożego Narodzenia przeżyjemy na bardzo płytkim poziomie. A przecież jako katecheci mamy również uczyć naszych uczniów tego, jak powinno się przeżywać głęboko święta Bożego Narodzenia. Chciałbym przedstawić dwie propozycje, które warto podjąć podczas Adwentu:Te dwie rzeczywistości są podstawowymi aspektami dobrego przygotowania do Bożego Narodzenia. Spróbujmy przyjrzeć się Mszy Św. i temu, co jest proponowane przez Kościół na czas Adwentu. Po pierwsze, warto zadbać o roraty. Wiem, że dla niektórych będzie to bardzo wymagające zadanie, aby wcześnie rano wstać, przygotować się do pracy, wyprawić swoje dzieci do szkoły. Jednak warto spróbować ten trud podjąć. Od kilku lat zastanawia mnie, co zrobić, aby roraty nie były tylko Mszą Św. dla dzieci. Mam wrażenie, że tak się niestety stało. Spora część wiernych odpuszcza sobie uczestnictwo w tej Mszy Św. ze względu na dzieci. Czy jest to jednak odpowiedni powód, aby nie przyjść? Nie jestem o tym przekonany. Jednak warto się zastanowić, czy czegoś nie zmienić w przeżywaniu i prowadzeniu rorat. Sposób prowadzenia zależy przede wszystkim od głównego celebransa. Przez cały ubiegłoroczny Adwent to mi przypadły w udziale poranne Msze Św. ku czci Najświętszej Maryi Panny. Postanowiłem, że zamiast jednej rozmowy z dziećmi w ramach kazania, trochę ją skrócę, aby móc zwrócić się do rodziców i pozostałych wiernych, uczestniczących w tej Eucharystii. Było to dla mnie nowe doświadczenie, które okazało się dobrym sposobem mówienia o Panu Bogu nie tylko dzieciom, ale i pozostałym ludziom. Później taki sposób przeniosłem na niedzielne Msze Św. z udziałem dzieci. W czasie Adwentu warto nie rezygnować z rorat. Nawet jeżeli w Twojej parafii jest to Msza Św., w której spory udział mają dzieci, to i tak uważam, że warto na nią chodzić. Trochę inne podejście możemy mieć do rorat w momencie, gdy musimy na nich być właśnie ze względu na dzieci, a praktycznie rzecz biorąc, z obowiązku. Czy spotkaliście się z sytuacją, w której, będąc katechetą, proboszcz parafii, na której terenie znajduje się Wasza szkoła, w której pracujecie, wymagał od Was codziennej obecności na roratach? Jeżeli jest to proboszcz kontaktowy, dobry dla ludzi, szanujący katechetów, to sądzę, że z takim człowiekiem będzie można spokojnie się porozumieć i być może podzielić zadania na czas Adwentu. Przypuszczam jednak, że tegoroczne przygotowanie do świąt Bożego Narodzenia nie będzie w ogóle przypominało tego, co do tej pory przeżywaliśmy. Mam wrażenie, że jako katecheci musimy się przygotować na to, że Adwent będzie skromniejszy. Niestety nie wiemy, co przyniesie przyszłość. Sami dobrze pewnie widzicie, że obecnie niczego nie da się przygotować na dłuższy czas. Przykład? Przygotowanie rodzin do Pierwszej Komunii Świętej. Do tej pory w mojej parafii było jedno spotkanie z rodzinami, czyli jedna katecheza dla rodziców. W październiku my, jako katecheci, mieliśmy udać się do poszczególnych rodzin, aby je jeszcze lepiej poznać. Niestety sytuacja związana z pandemią nie pozwoliła nam na takie spotkania. Nadal jednak szukamy jakiegoś sposobu katechezy dla rodziców i ich dzieci. Czas pokaże, co jeszcze będzie można zrobić. Pamiętajmy nie tylko o Mszy Św., lecz także o modlitwie. Zawsze i w każdej możliwej sytuacji starajmy się o nią zadbać. Sami dobrze wiemy, że modlitwa jest dla nas momentem bardzo konkretnego spotkania – budowania osobistej relacji z Bogiem. Katecheta, który nie jest człowiekiem modlitwy, nie będzie dobrym nauczycielem. Oczywiście nie chodzi mi o przygotowanie metodyczne do katechezy, bo można ją poprowadzić, przedstawiając konkretne informacje i tylko na tym się skoncentrować. Katecheza jest jednak momentem rozwijania wiary. Jeżeli mamy w młodych ludziach o nią zadbać, to tym bardziej jest potrzeba, abyśmy i my sami dbali o swoją wiarę z należytym szacunkiem i zaangażowaniem. Potraktujmy czas Adwentu jako możliwość przeżycia pięknych rekolekcji, przygotowanych przez Pana Boga dla każdego z nas. Pozwólcie, że w tym momencie powrócę do Wielkiego Postu 2020. Wiemy dobrze, jak ten czas przebiegł. W początkowym okresie rozszerzającej się pandemii mieliśmy do czynienia z sytuacjami, do których nikt z nas wcześniej nie był przygotowany. Zamknięte szkoły, lockdown państwa, zakaz wychodzenia z domów dla dzieci i młodzieży; choroba, która naprawdę stała się plagą dla nas, a w dodatku chwile, podczas których czuliśmy się bezradni i osamotnieni. To wszystko spotkało nas nie stopniowo, tylko spadło w jednym momencie, paraliżując dotychczasowe życie społeczne, państwowe i religijne. Poniekąd myślę, że czas owego Wielkiego Postu był dla mnie w rzeczywistości momentem bardzo głębokich rekolekcji w ciągu życia. Dla mnie, jako księdza, pokazał on, jak bardzo brakuje mi drugiego człowieka, a jako katechety – jak bardzo brakuje mi uczniów. Z drugiej strony był okazją do spojrzenia głębiej w siebie i swoją relację z Bogiem. Ten czas Wielkiego Postu potraktowałem jako możliwość dołączenia się do rekolekcji dawanych przez samego Najwyższego. Sądzę, że podobnie może być z tegorocznym Adwentem. Pisząc ten artykuł, nie zdaję sobie sprawy z tego, w jakiej sytuacji będę na początku grudnia. Wszystko to, co dzieje się obecnie w świecie i w naszym kraju, dzieje się w sposób bardzo nagły i niemożliwy do przewidzenia. Być może będzie tak, że, drogi katecheto, czytasz te słowa...

Katechezy dla dzieci Informacje wstępne dla Katechetów Uprzejmie proszę o współpracę. Dzięki Waszej pomocy misje, które nas czekają, mogą być o wiele bardziej owocne. Gdy rekolekcje sprowadzone będą tylko do kilku dni nabożeństw w kościele a katecheta na równi z dziećmi będzie ciekawy co usłyszy od rekolekcjonisty, zredukuje się możliwość ich głębszego przeżycia. Bardzo ważne jest wcześniejsze przygotowanie i późniejsze pogłębienie. Chcę zatem podzielić się z Wami moimi zamiarami. * niedziela – Chcę zaprzyjaźnić się z dziećmi, wprowadzić w rozpoczynające się rekolekcje. Boże Miłosierdzie, Obraz, Siostra Faustyna. * poniedziałek – Po Gorzkich Żalach poprowadzę nabożeństwo pokutne, wielkie kartony oklejone szarym papierem z wypisanymi grzechami zasłonią wniesiony wcześniej uroczyście krzyż, wspólny rachunek sumienia i wspólne rozbieranie muru. * wtorek – Nabożeństwo Eucharystyczne. Będziemy w nim dziękować za wielką miłość Boga objawiającą się w stworzeniu. W trakcie modlitwy dziękczynnej komponować będziemy stół z Bożymi darami: światło (świeca), woda, gwiazdy (duży, kartonowy model), ziemia, rośliny, zwierzęta i człowiek. * środa – Świętować będziemy na Eucharystii Zwiastowanie Pańskie. Będzie to okazja do ukazania Bożego Miłosierdzia, którego główne źródło bije w Eucharystii. Będę mówił także o poddaniu się woli Bożej a wszyscy zobaczą przygotowaną przez dzieci scenkę sądzonych przez Rzymian chrześcijan “przyłapanych” na wyznawaniu wiary. * czwartek – Spotkam się z maluchami, będę wyjaśniał im najważniejsze prawdy wiary posługując się modelem ręki z kolorowymi palcami, dzieci w domu będą rysować w swoich zeszytach podobną rękę. * piątek – Dzieci wraz z rodzicami uczestniczą w Drodze Krzyżowej. * sobota – Podsumowanie rekolekcji, może świadectwa (?) dzieci i młodzieży. Widzicie sami, że niemożliwe będzie przygotowanie tego wszystkiego przeze mnie. Potrzebna mi bardzo wasza pomoc w organizacji tych rekolekcyjnych spotkań i wcześniejszym przygotowaniu dzieci, które brać będą najaktywniejszy udział. Istotną sprawą jest przeprowadzenie katechez. Przygotowałem zarysy konspektów, ale liczę na waszą inwencję i twórczość. Katechezy związane są z poszczególnymi dniami rekolekcyjnymi. Zaangażowanie dzieci możemy uzyskać przez zaproszenie ich do konkursów. Proponuję: * Dzieci młodsze – Konkurs plastyczny i wystawa “Przypowieść o miłosiernym Ojcu” – proponuję formę komiksu – kartka z bloku (A3) podzielona na cztery części (syn odchodzi – używa życia – cierpi biedę – wraca) – można to powiązać z katechezą o tej właśnie przypowieści * Dzieci starsze (mniej chętne do malowania) – konkurs literacki – “Przypowieść o miłosiernym Ojcu współcześnie” – historia przerobiona na współczesne realia (klasy VII – VIII) Do najlepszych prac chciałbym nawiązać w naukach rekolekcyjnych. Gdyby były nagrody – można je wręczyć na zakończenie misji. Katecheza: Boże Dzieło stworzenia cel dydaktyczny: Ukazanie Boga jako miłosiernego, pełnego dobroci, Stwórcy; świat stworzony przez Boga jest dobry cel wychowawczy: Kształtowanie postawy wdzięczności Przygotowanie katechezy: * na poprzednich katechezach zapowiedzieć temat * poprosić dzieci o przyniesienie potrzebnych materiałów: kartki z bloku; niepotrzebnych, kolorowych gazet, widokówek, zdjęć; mazaków, kredek, nożyczek, kleju (!) itp. * Przemyśleć sposób zawieszenia – prezentacji pracy (patrz niżej) Tok katechezy: 1. Wprowadzenie w temat: Popatrzymy dzisiaj na świat, spróbujemy zobaczyć jego piękno, odkryć Stwórcę i wyrazić Mu naszą wdzięczność. 2. Zaproszenie dzieci do wykonania kolażu: Każde z was wykona pracę plastyczną – na kartce z bloku przyklejamy, w ładnie skomponowanym układzie, wycięte bądź wydarte piękne krajobrazy, piękne rośliny i zwierzęta, piękni ludzie, szukamy piękna i dobra, które nas otacza; możemy dowolnie komponować, zestawiać naklejać jedne elementy na drugie, opatrywać je pisanym komentarzem, własnoręcznie tworzoną grafiką: możemy w ramach małych zespołów (2-4 osoby) pożyczać sobie potrzebne materiały; mamy na tę pracę 20 minut. 3. Dzieci po skończeniu pracy przynoszą pracę do katechety i wspólnie zawieszają na tablicy i jej okolicach (dobrym sposobem może być wykorzystanie szarej, papierowej taśmy do zaklejania kartonów); porządkują swoje miejsce pracy. 4. Krótki komentarz katechety do wykonanych prac: Tyle jest piękna wokół nas, nie zawsze to dostrzegamy, nie zawsze też pamiętamy o Stwórcy, zobaczmy co mówi Biblia o stworzeniu świata. 5. Odczytanie fragmentu Rdz 1,1-31. Warianty: a/ czyta dwoje dzieci z podziałem na role (narrator i Bóg), b/ czyta sześcioro dzieci z podziałem na kolejne dni stworzenia c/ czyta katecheta d/ magnetofon. 6. Komentarz katechety: Zwróćmy uwagę na stale powtarzające się słowa Boga, który ocenia stwarzany przez siebie świat jako “dobry”; poczujmy, że otrzymaliśmy tym samym od Boga wielki, piękny prezent; wyraźmy mu naszą wdzięczność. 7. Modlitwa dziękczynna. Warianty: a/ krótka modlitwa spontaniczna katechety b/ spontaniczne modlitwy dzieci c/ intencje dziękczynne podawane przez dzieci bądź katechetę ze śpiewem refrenu piosenki – “Dzięki, o Panie, składamy dzięki”. 8. Zapisanie tematu w zeszytach: “Dziękujemy Bogu za piękno stworzenia” i pracy domowej: “Wkleję do zeszytu fragment ładnego widoku i wpiszę ułożoną przez siebie, krótką modlitwę dziękczynną. 9. zachowujemy prace do katechezy: Niszczymy piękno stworzone przez Boga warianty katechezy a/ podzielić katechezę na dwie jednostki lekcyjne – zwłaszcza w młodszych klasach, które wymagać będą więcej czasu na wykonanie pracy b/ wykonać pracę w domu, przynieść na katechezę gotowe kolaże c/ zawsze – dostosować do wymagań wieku. prośba rekolekcjonisty uprzejmie proszę katechetów o przekazanie mi w niedzielę 22 marca najpiękniejszych prac (lub najbardziej interesujących) – po jednej (wyjątkowo dwie) z klasy Katecheza: Niszczymy piękno stworzone przez Boga cel dydaktyczny: grzech jest niszczeniem Bożych planów cel wychowawczy: kształtowanie odpowiedzialności za własne życie Przygotowanie katechezy: * zachowane prace z katechezy: Boże dzieło stworzenia * wywiad przeprowadzony przez dzieci wśród ludzi (rodzina, znajomi, sonda uliczna): Czym jest grzech? (poszukiwanie stereotypów grzechu – funkcjonujących w świadomości społecznej skrótowych, uproszczonych i zabarwionych wartościująco wyobrażeń dotyczących grzechu) Tok katechezy: 1. Wprowadzenie w temat: Na ostatniej katechezie mówiliśmy o pięknie stworzenia i wyrażaliśmy naszą wdzięczność Stwórcy. Jednak bylibyśmy ślepi, gdybyśmy nie zauważali wśród nas grzechu, zła i brzydoty. Spróbujemy dziś odpowiedzieć na pytanie: Skąd bierze się to zło, czym jest grzech. Odpowiedzi winny doprowadzić nas do większej odpowiedzialności za własne życie. 2. Rozmowa z dziećmi. Dzielenie się owocami wywiadów przeprowadzonych przez dzieci. Próba systematyzacji (tabela na tablicy) wypowiedzi w trzech kategoriach a/ błędne b/ prawidłowe, mocno akcentujące wymiar prawny (przekroczenie przepisu) b/ prawidłowe, akcentujące wymiar osobowy (niszczenie relacji przyjaźni między Bogiem a człowiekiem. 3. Wyjaśnienie błędnych koncepcji grzechu. W prawidłowych koncepcjach mocne zaakcentowanie elementu niszczenia w grzechu. Tu posłużyć się pracami z poprzedniej katechezy. Demonstrując poszczególne prace mówić jak grzech (dzieło człowieka) niszczy piękno (dzieło Boga), jak niszczy relacje międzyludzkie. Mówiąc to zaczynamy niszczyć prace, drzeć, podpalać (OSTROŻNIE!!!). [uwaga z 2005 roku: to niszczenie może jest i dobrym pomysłem, ale nie bierze pod uwagę przeżyć dziecka – niszczymy jego prace – czy dziecko potrafi to zrozumieć? – dla mnie ta część katechezy (a może cała katecheza?) wymaga zmiany.] 4. Tworzymy dramatycznie skomponowaną kupę śmieci. Zachęcamy dzieci by spróbowały naprawić rysunki, pozbierać je odtworzyć. Choć to nierealne niech dzieci spróbują – niech doświadczą absolutnej bezsiły. Dopiero wtedy mówimy o bezskuteczności ludzkich wysiłków samodzielnego poradzenia sobie z grzechem. Dlatego człowiek musi problem swojego grzechu rozwiązywać wobec Boga i z Bogiem. 5. Rachunek sumienia. Pytania winny być formułowane w taki sposób, by ukazywały grzech jako zniszczenie: Złe pytanie – Czy opuściłem nakazaną modlitwę? Dobre pytanie – Czy zaniedbałem moją rozmowę z Bogiem niszcząc swoją z nim przyjaźń? 6. Notatka w zeszycie: “Grzech niszczy dobro i piękno stworzone przez Boga. Niszczy nasze rodziny, przyjaźnie, miłości. Niszczy to, co dla nas najdroższe. Niszczy także nas samych. Grzech jest nieodpowiedzialnością i niedojrzałością.” 7. Posprzątać warianty katechezy a/ zrezygnować z rozmowy z dziećmi nad stereotypami grzechu, samemu przedstawić zwięźle trzy modelowe koncepcje a więcej czasu przeznaczyć na rachunek sumienia b/ zawsze – dostosować do wymagań wieku prośba rekolekcjonisty. Jeśli katecheci podjęliby trud pisemnego przygotowania rachunku sumienia w zaproponowanym schemacie (rozdzielając między siebie pracę – na różne poziomy wiekowe – i dzieląc się wynikami) prosiłbym wtedy, bym i ja mógł takie rachunki sumienia otrzymać. Katecheza: Życie i dzieło bł. Faustyny Kowalskiej cel dydaktyczny: Poznanie najważniejszych faktów z życia bł. Faustyny Kowalskiej, istotnego przesłania jej objawień cel wychowawczy: kształtowanie postawy zawierzenia Bożemu Miłosierdziu przez odmawianie Koronki do Miłosierdzia Bożego. Przygotowanie katechezy: * obrazki Jezusa Miłosiernego z wydrukowaną Koronką * możliwie duży obraz Jezusa Miłosiernego * obraz (obrazek), zdjęcie bł. Faustyny Tok katechezy: 1. Rozdanie obrazków. Czas na przyjrzenie się. 2. Już niedługo ten obraz nawiedzi naszą parafię. Będzie to wielkie święto i jednocześnie wielkie rekolekcje – misje. Poznamy dzisiaj historię tego obrazu, historię bł. Faustyny. Poznamy też modlitwę, która bardzo mocno związana jest z tym właśnie wizerunkiem. Nazywamy ją Koronką do Miłosierdzia Bożego. 3. Życie bł. Faustyny. Skoncentrować się na jej zwyczajności, prostocie a jednocześnie wielkim wybraństwie. Została powołana do przypomnienia światu o wielkiej prawdzie Bożego Miłosierdzia. Znakiem Bożego Miłosierdzia ma stać się obraz namalowany według wskazówek bł. Faustyny i przekazana przez nią modlitwa. Mówiąc to wszystko należy czytać fragmenty Dzienniczka (w znalezieniu potrzebnych fragmentów pomoże indeks rzeczowy – F. Kowalska, Dzienniczek, Kraków 1983 – mam nadzieję, że w innych wydaniach numeracja będzie zachowana, ale któż to wie?). * Objawienia: nr 9, 47 (Płock!!!), 158 * Obraz: nr 326-327 * Koronka: nr 475-4761 4. Wyjaśnienie sposobu modlitwy 5. Odmówienie Koronki 6. Zapis w zeszycie: słowa Jezusa odnoszące się do Obrazu (nr 327) Księga Rodzaju Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami. Wtedy Bóg rzekł: Niechaj się stanie światłość! I stała się światłość. Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności i nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą. I tak upłynął wieczór i poranek – dzień pierwszy. A potem Bóg rzekł: Niechaj powstanie sklepienie w środku wód i niechaj ono oddzieli jedne wody od drugich! Uczyniwszy to sklepienie, Bóg oddzielił wody pod sklepieniem od wód ponad sklepieniem; a gdy tak się stało, Bóg nazwał to sklepienie niebem. I tak upłynął wieczór i poranek – dzień drugi. A potem Bóg rzekł: Niechaj zbiorą się wody spod nieba w jedno miejsce i niech się ukaże powierzchnia sucha! A gdy tak się stało, Bóg nazwał tę suchą powierzchnię ziemią, a zbiorowisko wód nazwał morzem. Bóg widząc, że były dobre, rzekł: Niechaj ziemia wyda rośliny zielone: trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi według swego gatunku owoce, w których są nasiona. I stało się tak. Ziemia wydała rośliny zielone: trawę dającą nasienie według swego gatunku i drzewa rodzące owoce, w których było nasienie według ich gatunków. A Bóg widział, że były dobre. I tak upłynął wieczór i poranek – dzień trzeci. A potem Bóg rzekł: Niechaj powstaną ciała niebieskie, świecące na sklepieniu nieba, aby oddzielały dzień od nocy, aby wyznaczały pory roku, dni i lata; aby były ciałami jaśniejącymi na sklepieniu nieba i aby świeciły nad ziemią. I stało się tak. Bóg uczynił dwa duże ciała jaśniejące: większe, aby rządziło dniem, i mniejsze, aby rządziło nocą, oraz gwiazdy. I umieścił je Bóg na sklepieniu nieba, aby świeciły nad ziemią; aby rządziły dniem i nocą i oddzielały światłość od ciemności. A widział Bóg, że były dobre. I tak upłynął wieczór i poranek – dzień czwarty. Potem Bóg rzekł: Niechaj się zaroją wody od roju istot żywych, a ptactwo niechaj lata nad ziemią, pod sklepieniem nieba! Tak stworzył Bóg wielkie potwory morskie i wszelkiego rodzaju pływające istoty żywe, którymi zaroiły się wody, oraz wszelkie ptactwo skrzydlate różnego rodzaju. Bóg widząc, że były dobre, pobłogosławił je tymi słowami: Bądźcie płodne i mnóżcie się, abyście zapełniały wody morskie, a ptactwo niechaj się rozmnaża na ziemi. I tak upłynął wieczór i poranek – dzień piąty. Potem Bóg rzekł: Niechaj ziemia wyda istoty żywe różnego rodzaju: bydło, zwierzęta pełzające i dzikie zwierzęta według ich rodzajów! I stało się tak. Bóg uczynił różne rodzaje dzikich zwierząt, bydła i wszelkich zwierząt pełzających po ziemi. I widział Bóg, że były dobre. A wreszcie rzekł Bóg: Uczyńmy człowieka a Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi! Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę. Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi. I rzekł Bóg: Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem. A dla wszelkiego zwierzęcia polnego i dla wszelkiego ptactwa w powietrzu, i dla wszystkiego, co się porusza po ziemi i ma w sobie pierwiastek życia, będzie pokarmem wszelka trawa zielona. I stało się tak. A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre. I tak upłynął wieczór i poranek – dzień szósty.

NIE TYLKO DLA GŁUCHYCH Ks. Krzysztof Młynarczyk JASEŁKA BOŻONARODZENIOWE DLA DZIECIO SZCZEGÓLNYCH POTRZEBACH EDUKACYJNYCH Cel: na podstawie biblijnego przesłania Dobrej Nowiny o Bożym Narodzeniu, doprowadzić do integracji dzieci o szczególnych potrzebach edukacyjnych z rówieśnikami ze wspólnoty szkolnej i - jeśli to możliwe - pozaszkolnej. Ponadto, urzeczywistnienie przez pantomimę Bożego przesłania Świąt w życiu codziennym. Treść: przekazanie treści na podstawie opisu Bożego Narodzenia z Ewangelii oraz na podstawie wiersza ks. Jan Twardowskiego: Dlaczego? DLACZEGO JEST ŚWIĘTOBOŻEGO NARODZENIA? Scena Przygotowane podium podzielone na trzy zasadnicze części: stronę prawą i stronę lewą oraz środek sceny pozostawiony dla występujących osób. W zależności od warunków, z jednej strony zostaje ustawiona szopka betlejemska z przygotowanym miejscem dla Świętej Rodziny, pasterzy, aniołów. Druga, przeciwna strona, to miejsce na zmieniające się trzy kolejne dekoracje. Najlepiej nadają się do tego duże tablice obrotowe. Obraz pierwszy to obraz polany górskiej z chatami; drugi obraz to ściana pokoju z dużą kartką z kalendarza, na której umieszczona jest data najbliższej niedzieli. Trzecim obrazem jest charakterystyczny fragment budynku lub wnętrza szkoły. Całość zwieńczona błękitem nieba z panoramą Betlejem w dali. Między występującymi a widownią - kurtyna. Jeżeli warunki pozwalają, rzeczą wskazaną jest użyć iluminacji świetlnej. Osoby występujące Spośród dzieci najlepiej wybrać te, które nigdy nie występowały przed widownią szkolną, które potrzebują więcej opieki i zaangażowania opiekunów niż pozostałe. Całość jasełek oparta jest o pantomimę, a radość występujących dzieci jest najlepszą nagrodą. Poszczególne postaci to: św. Józef, Maryja z Bożym Dzieciątkiem, Archanioł, aniołowie (dzieci młodsze), właściciele domów, nauczyciel, dzieci ze "szkolnego korytarza (przerwy)", narrator - wychowawca klasy. Rekwizyty a) stroje Dla potrzeb przedstawienia konieczne będą odpowiednie stroje z czasów biblijnych dla św. Józefa, Matki Bożej, pasterzy, właścicieli domów. Aniołowie ubrani w białe alby, Archanioł powinien wyróżniać się spośród innych aniołów - strojem. Pozostałe osoby: dzieci, nauczyciel i narrator występują w strojach współczesnych. b) przedmioty Dla św. Józefa duża laska pasterska, dla Maryi duża lalka, dla pasterzy dary dla Św. Rodziny: dzbanek na mleko, ser, chleb, kożuszek, itp. Dla Archanioła duża, bogato zdobiona gwiazda betlejemska, dla każdego z aniołów - roratni lampion. Dla właścicieli domów dużej wielkości drzwi namalowane na kartonie. Dzieci szkolne występują z tornistrami, nauczyciel z dziennikiem. Dla wszystkich widzów można przygotować folder A4 z treścią jasełek; na jednej stronie z tekstem wiersza ks. Jana Twardowskiego oraz piosenki Arki Noego: "Przebaczone winy", na drugiej - ze stosowną grafiką ilustrującą treść jasełek. Muzyka Kolędy: "Nie było miejsca dla Ciebie...", "Gdy się Chrystus rodzi..." i inne, które można wykorzystać przed lub po wystawieniu jasełek. Ponadto fragmenty muzyki bardzo głośnej, w miarę agresywnej i jako przeciwwaga - fragmenty muzyki spokojnej. Piosenka zespołu Arka Noego pt. "Przebaczone winy, darowane długi". PRZEBIEG JASEŁEK 1. Kurtyna zasłonięta. Na scenę wychodzą właściciele betlejemskich domów, trzymając przed sobą makiety namalowanych drzwi. Ustawiają się w różnych miejscach sceny tak, aby ostatni stał przy pustym żłóbku betlejemskim. W tym samym czasie miejsce przy dekoracji z widokiem gór zajmują pasterze wraz ze swoimi rekwizytami (śpią). Odsuwa się kurtyna, na scenę wchodzi św. Józef z Maryją, puka do pierwszych drzwi, właściciel przegania przybyszów, odwraca się wraz z makietą drzwi plecami do pukających i widowni, siada na podłodze. W tle rozbrzmiewa kolęda: "Nie było miejsca dla Ciebie...". Sytuacja powtarza się, pukanie staje się dramatyczniejsze i coraz bardziej głośniejsza staje się kolęda. Św. Józef z Maryją dochodzą do szopki betlejemskiej, Józef wskazuje żałosnym gestem miejsce w stajence. Następuje zasłonięcie sceny; jednocześnie na zasłanianej scenie natęża się światło i słychać kolędę: "Bóg się rodzi". Po chwili, dłuższa cisza. Na scenę wychodzi wychowawca, w razie potrzeby obok niego staje uczeń z pytaniami umieszczonymi na etykietach. Wychowawca zadaje te pytania w myśl wiersza ks. Jana Twardowskiego: DLACZEGO? JEST ŚWIĘTO BOŻEGO NARODZENIA? DLACZEGO? WPATRUJEMY SIĘ W GWIAZDĘ NA NIEBIE? Dziecko pokazuje etykietę z napisem: DLATEGO!!! 2. a) Następuje odsłonięcie sceny. Stopniowo natęża się oświetlenie, w tle rozlega się spokojna muzyka. Na scenie pojawia się Archanioł z gwiazdą betlejemską, obok niego mali aniołowie z adwentowymi lampionami, chodzą powoli po całej scenie, zbliżają się do śpiących pasterzy, gwiazda pochyla się nad nimi. Pasterze budzą się, przecierają oczy, powstają, biorą swoje rekwizyty i idą za gwiazdą, która prowadzi ich do szopki. Aniołowie ustawiają się w linii prostej, jako tło, między szopką a dekoracją gór. W szopce: Święta Rodzina, Maryja pieści Dzieciątko, Józef pokazuje radosnym gestem Matkę i Boże Dziecię. Pasterze składają swoje dary. Zabierają z tylnej części szopki - wcześniej przygotowane - lampiony roratnie, zapalają i odchodzą do tyłu. Zasłonięcie kurtyny. b) Kolejne odsłonięcie. W miejscu dekoracji z elementem gór pojawia się scena z fragmentem ściany pokoju i dużą kartką kalendarza. W rytmie głośnej muzyki, na środek sceny wbiegają tańczące dzieci, nie pamiętają, że jest niedziela, nie zwracają uwagi na kartkę z kalendarza. Po chwili milknie głośna muzyka, stopniowo rozbrzmiewa spokojny utwór muzyczny, w tym samym czasie tańczące dzieci zatrzymują się w miejscu. Na scenę wchodzą małe aniołki z lampionikami w rękach, przechodzą między stojącymi dziećmi, budząc w nich wielkie zdziwienie, po chwili pojawia się Archanioł z gwiazdą, powtarza przejście małych aniołów, wskazuje gwiazdą betlejemską kartkę z kalendarza, małe aniołki zajmują miejsce, tak jak poprzednio, z tyłu sceny - między kalendarzową kartką a szopką. Dzieci podchodzą do Świętej Rodziny, oddają pokłon, przepraszają Boże Dziecię, zabierają roratnie lampiony, zapalają je i ustawiają się obok pasterzy. Zasłonięcie kurtyny. c) Następne odsłonięcie. Zmienną część dekoracji stanowi teraz namalowany, charakterystyczny fragment korytarza szkolnego lub szkoły. Występujący uczniowie poruszają się po scenie tak jak poprzednio. Przy cichej muzyce pojawiają się grzeczni uczniowie, cieszą się, spokojnie spędzają przerwę międzylekcyjną, oglądają książki. Nagle podbiega do nich "szkolny rozrabiaka" (w tle głośna muzyka), wydziera książkę, odrzuca tornistry, znęca się nad grzecznymi dziećmi. Jest bardzo agresywny. Dzieci boją się, płaczą. Muzyka cichnie, wchodzą aniołowie, za nimi gwiazda betlejemska niesiona przez Archanioła przechodzi między aktorami scenki. Wszyscy wpatrzeni w gwiazdę dochodzą do Świętej Rodziny, oddają pokłon, "szkolny rozrabiaka" przeprasza pokrzywdzone dzieci, zabierają roratnie lampioniki, zapalają je i zajmują miejsce obok poprzednich uczestników jasełek z tyłu sceny. Zasłonięcie kurtyny. d) Scena z korytarza szkolnego. Na korytarzu szkolnym stoją uczniowie. Jest przerwa. Przechodzi nauczyciel, dzieci nie pozdrawiają go, wyśmiewają się z niego, dokuczają i lekceważą. Wszystko dzieje się przy głośnej muzyce. Powtórzenie sceny z aniołkami i gwiazdą betlejemską. Przy Świętej Rodzinie dzieci przepraszają nauczyciela. Zabierają lampioniki i stają obok wcześniej występujących uczniów. e) Kolejna scena może odzwierciedlać aktualne problemy wychowawcze, pojawiających się w ostatnim czasie na terenie szkoły. Dobrze, jeśli jest skonsultowana z wychowawcami klas. Przebieg scenki analogiczny do poprzednich. FINAŁ Święta Rodzina zajmuje miejsce na środku sceny. Z obu jej stron stają aniołowie, najbliżej staje Archanioł z gwiazdą betlejemską, dalej miejsce zajmują wszyscy uczestnicy jasełek. Na scenę wychodzi wychowawca z uczniem. Uczeń pokazuje etykiety, wychowawca wskazuje ich treść i głośno odczytuje: BOŻE NARODZENIE JEST DLATEGO,ŻEBY SIĘ UCZYĆ MIŁOŚCI,ŻEBY PODAWAĆ SOBIE RĘCE,ŻEBY UŚMIECHAĆ SIĘ DO SIEBIE,ŻEBY SOBIE PRZEBACZAĆ. Na tle spokojnej muzyki, wychowawca mówi do wszystkich uczestników: BOŻE NARODZENIE JEST DLATEGO,ABY PROMYK BOŻEJ MIŁOŚCIZAGLĄDNĄŁ DO NASZEGO SERCA. W tym momencie słychać piosenkę Arki Noego "Przebaczone winy", gaśnie większa część świateł, jest półmrok, uczestnicy schodzą ze sceny z zapalonymi lampionikami w widownię tak, aby światło lampioników rozchodziło się od Świętej Rodziny, wszyscy uczestnicy podają sobie ręce. Jeśli warunki na to pozwalają, jasełka mogą zakończyć się łamaniem opłatka. Ks. Krzysztof Młynarczyk - katecheta dzieci i młodzieży niesłyszącej w Poznaniu. Przewodniczący Sekcji Katechetycznej przy Ogólnopolskim Duszpasterstwie Niesłyszących w Katowicach. opr. ab/ab

Boże Narodzenie to główna prawda chrześcijaństwa i punkt zwrotny w całej historii zbawienia. Katecheza powinna pomagać wychowankom w osobistym spotkaniu z Bogiem, który z miłości do człowieka staje się bezbronnym Dzieckiem. Bóg, który zaskakuje miłością W czasie katechez dotyczących Wcielenia Syna Bożego i Bożego Narodzenia pierwszym zadaniem katechetów jest wyjaśnianie wychowankom, że chrześcijaństwo to jedyna religia na świecie, która głosi zaskakującą i zdumiewającą prawdę o Bogu, który staje się człowiekiem. Święta Bożego Narodzenia przypominają nam o tym, że Bóg przyszedł do nas osobiście, w naszej ludzkiej, widzialnej naturze! Uczynił to, chociaż z góry wiedział, że zostanie przez ludzi potraktowany jak złoczyńca i będzie śmiertelnie skrzywdzony na krzyżu. Zapowiadał to swoim uczniom i przygotowywał ich na dni swojej udręki. W znanej kolędzie – Bóg się rodzi – śpiewamy o paradoksach Bożego Narodzenia. Przyjście Boga w ludzkiej naturze to wydarzenie bardziej niezwykłe niż zamarzający ogień, ciemniejąca światłość czy ograniczona nieskończoność. Po grzechu pierworodnym i po grzechach kolejnych pokoleń, które zamieniły naszą planetę po części w dolinę ciemności i padół łez, ludzie marzyli o tym, żeby być blisko Boga, żeby On nie zraził się do nas i żeby nie przestał nas kochać. Nikt jednak z ludzi, w najpiękniejszych choćby wyobrażeniach i nadziejach, nie marzył o tym, żeby to Bóg do nas przyszedł – osobiście, w naszej naturze – i żeby z miłości do nas pozwolił się przybić do krzyża po to, byśmy odtąd byli już zupełnie pewni, że kocha nas nieodwołalnie i dosłownie za wszelką cenę. Aż tak niezwykły znak miłości mógł wymyśleć jedynie Bóg! Nawet najwięksi mistycy nie wpadliby na pomysł, żeby prosić Boga o to, by z miłości do nas stał się jednym z nas! Narodzenie Boga w ludzkiej naturze całkowicie przekracza nasze wyobrażenia o tym, jak bardzo jesteśmy kochani przez Stwórcę. Nie jesteśmy w stanie wymyślić Boga, który staje się człowiekiem po to, żebyśmy dosłownie zobaczyli Jego miłość. Nikt z nas nie wymarzyłby Boga, który przychodzi do nas w ludzkiej postaci, chociaż z góry wie, że zostanie najbardziej drastycznie skrzywdzony w całej historii. Żadna inna religia nie głosi, że Bóg do tego stopnia kocha człowieka, iż oddaje za nas życie w naszej ludzkiej naturze! Tylko chrześcijaństwo głosi światu niesłychanie Dobrą Nowinę o tym, że los każdego z nas jest dla Boga ważniejszy niż Jego własny los! POLECAMY Ukrzyżowanie Dzieciątka Jezus Podstawowa trudność w zachwyceniu się Bogiem, który przychodzi do nas w ludzkiej naturze i rodzi się jako bezbronne Dziecko, śmiertelnie zagrożone przez Heroda, wynika z faktu, że katechizowani od dzieciństwa słyszą o Bożym Narodzeniu i że w konsekwencji wcielenie Boga staje się dla nich czymś oczywistym i zwyczajnym. „Oswojenie się” z Bożym Narodzeniem już od dzieciństwa ułatwia nam wiarę w przyjście do nas Syna Bożego w widzialnej postaci. Utrudnia nam jednak pogłębioną refleksję nad znaczeniem tego najbardziej niezwykłego i nieoczekiwanego znaku miłości Boga do człowieka. Zadaniem katechetów jest ukazywanie wychowankom tajemnicy Bożego Narodzenia w taki sposób, jakby dopiero teraz po raz pierwszy w życiu usłyszeli o tym, że Bóg rodzi się w betlejemskiej stajni jako bezbronne Dziecko! Pomocą w takim właśnie odkrywczym uświadamianiu sobie tego, co świętujemy w uroczystość Bożego Narodzenia, może być nawiązanie w czasie katechezy do wystawy, jaką w 1988 r. zorganizowano na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. Była to wystawa, która ukazywała chrześcijaństwo widziane oczyma dzieci. Wśród prac małych artystów, które wzbudziły największe zainteresowanie, był rysunek zatytułowany Ukrzyżowanie Dzieciątka Jezus. Dziewięcioletni chłopczyk narysował nowonarodzonego Jezusa w żłóbku wyścielonym cierniami zamiast sianem, a na Boże Dziecię padało światło gwiazdy betlejemskiej, które miało kształt krzyża. Zwykle Boże Narodzenie kojarzy się katechizowanym z radością z przyjścia do nas Syna Bożego i pogodnym, rodzinnym klimatem tego święta. W rzeczywistości Wcielenie Jezusa Chrystusa to początek Jego drogi krzyżowej. To pierwsza stacja męki Pańskiej. Z miłości do człowieka Bóg stał się dzieckiem, dla którego nie było miejsca w gospodzie. Dzieckiem, które urodziło się w ubogiej stajence i które Herod chciał zabić. Jezus utożsamia się z losem dzieci Warto przypominać katechizowanym, że wcielony Syn Boży, który przyszedł na świat jako bezbronne dziecko, w swojej publicznej działalności właśnie dzieciom okazywał szczególną miłość. Jezus błogosławił dzieci, stawał w ich obronie, ukazywał ich czyste piękno, a demoralizatorów i tych, którzy wyrządzali dzieciom krzywdę, stanowczo upominał i przestrzegał. W kontekście szczególnej troski Jezusa o los dzieci warto się odwołać do książki Ziemia, planeta ludzi, w której jej autor – A. de Saint-Exupéry – w jednym z rozdziałów opowiada o swoim spotkaniu w pociągu z grupą polskich górników, którzy w 1937 r. utracili pracę i z rodzinami wracali z Francji do Polski. Byli skrajnie zmęczeni i smutni. Obserwując mężczyznę i kobietę, którzy przytuleni do siebie, spali na podłodze wagonu trzeciej klasy, Exupéry napisał: Ten mężczyzna i ta kobieta poznali się kiedyś, mężczyzna uśmiechał się na pewno do kobiety, na pewno przyniósł jej kwiaty po pracy. A kobieta pewna swego wdzięku, z upodobaniem podniecała może jego niepokój. Niepojęte, jak mogli stać się tymi bryłami gliny. Snując takie refleksje, Exupéry dostrzegł ich śpiące dziecko: Cóż to była za twarzyczka! Z tej pary narodził się ten jakby złocisty owoc. Z tych ciężkich łachmanów zrodziło się arcydzieło piękna i wdzięku. Pochyliłem się nad gładkim czołem, delikatnym zarysem ust i powiedziałem do siebie: oto muzyk, dziecięcy Mozart, piękna zapowiedź życia. Mali książęta z bajki nie mogli być inni: otoczony opieką i staraniem, kształcony, wychowany, kim mógłby zostać! Kiedy drogą skrzyżowań uzyskuje się nowy gatunek róży, wszyscy ogrodnicy są poruszeni. Izoluje się tę różę, pielęgnuje, otacza dbałością. Ale nie ma ogrodnika dla ludzi. Mały Mozart trafi pod walce maszyny. Największe swoje wzruszenie będzie czerpał z banalnej muzyczki w zaduchu tancbudy. W każdym z tych ludzi, w jakimś stopniu, został Mozart zamordowany. Tylko Duch, jeśli tchnie na glinę, może stworzyć Człowieka. Warto podzielić się w czasie katechez powyższymi refleksjami francuskiego lotnika, myśliciela i autora Małego Księcia. Warto uświadamiać dzieciom i młodzieży, że jeśli nie dbają o własny rozwój w miłości, wolności i radości dzieci Bożych, jeśli popadają w uzależnienia i grzechy, jeśli ulegają demoralizatorom, to sami coraz bardziej cierpią i jednocześnie zadają niewyobrażalny ból Dzieciątku Jezus, które utożsamia się z nimi i z ich losem. Zadaniem katechizujących jest mobilizowanie wychowanków do czujności, do stawiania sobie mądrych wymagań, do stanowczej pracy nad własnym charakterem i do świętości, żeby Dzieciątko Jezus nie było w nich ponownie krzyżowane. Boże Narodzenie: szczyt empatii W ostatnich dziesięcioleciach w psychologii i pedagogice bardzo modne stało się słowo empatia. Dojrzali wychowawcy wiedzą, że chodzi tu o niezwykle ważną w wychowaniu umiejętność, jaką jest zdolność szczególnie trafnego wczuwania się w niepowtarzalny świat drugiej osoby. Jedynie te osoby jesteśmy w stanie mądrze kochać i skutecznie wspierać w wychowaniu, które rozumiemy w ich wyjątkowości, w ich niepowtarzalnych sposobach myślenia, przeżywania, patrzenia na siebie, na innych ludzi i na otaczający świat. Empatia to swego rodzaju psychiczne „wejście” do wnętrza drugiego człowieka, to „wcielenie się” w jego subiektywny świat myśli, przeżyć, pragnień, lęków i nadziei. To zdolność popatrzenia na rzeczywistość z perspektywy tej drugiej osoby, z perspektywy jej specyficznej historii, jej osobowości, wrażliwości, sumienia, otrzymanego wychowania, życiowych sukcesów i zranień. To zdolność wczuwania się w to, co dla danej osoby oznacza Bóg i człowiek, życie i śmierć, radość i ból, przyjaźń i samotność, przeszłość i przyszłość. Mówiąc obrazowo, empatyczne wczuwanie się polega na tym, żeby dać się wprowadzić do świata przekonań, przeżyć i pragnień drugiego człowieka tak, jakby wprowadzał on nas do swojego mieszkania, by nam pokazać, jak ono jest zbudowane i umeblowane, jak wygląda ono od środka, jaki klimat i duch w nim panuje. Empatia polega na psychicznym „zamieszkaniu” w niepowtarzalnym świecie tej drugiej osoby po to, żeby zobaczyć, co myśli i jak się czuje ktoś, kto funkcjonuje w takim właśnie świecie, jakie krajobrazy i perspektywy tam dominują, jakie są tam źródła radości, a co niepokoi, czy może wręcz przeraża. Empatia oznacza wczuwanie, ale nie utożsamianie się z drugim człowiekiem, z jego przekonaniami, przeżyciami czy dążeniami. Trzeba o tym pamiętać szczególnie wtedy, gdy świat naszych wychowanków okazuje się z jakiegoś względu pogmatwany, niespokojny, pełen bólu, chaosu, poczucia bezradności czy beznadziei. Utożsamiając się w takiej sytuacji z drugim człowiekiem, moglibyśmy wprawdzie trafnie wczuwać się w jego subiektywną sytuację, ale nie moglibyśmy mu pomóc. Co więcej, utożsamianie się z rozmówcą groziłoby osobie słuchającej popadnięciem w te same stany czy trudności, które przeżywa nasz bliźni. Kto jest dojrzały w empatii, ten stara się wczuć, niemal „wcielić” w niepowtarzalny świat drugiego człowieka, wejść do jego psychicznego i duchowego „mieszkania”, wczuć w jego subiektywne przekonania i przeżycia, pozostając jednak sobą, czyli zachowując swoją osobowość, swoje sposoby myślenia i przeżywania, własną hierarchię wartości, własne normy moralne, a także świadomość bycia kimś innym niż rozmówca. W świetle powyższych zasad możemy stwierdzić, że mamy w historii ludzkości przykład doskonałej empatii, nieosiągalny dla nikogo z nas. Tym szczytem empatii jest Boże Narodzenie! Wcielony Bóg do tego stopnia wczuwa się w naszą ludzką sytuację, że dosłownie fizycznie, cieleśnie staje się jednym z nas i przeżywa oraz dźwiga w sobie nasz człowieczy los aż do końca – do skrajnie bolesnej formy umierania. Chrystus przyjął ludzkie ciało, ludzką psychikę, ludzką wrażliwość moralną, ludzkie więzi i ludzki los, aż do przeżycia śmierci doczesnej włącznie. Stał się we wszystkim podobny do nas, oprócz grzechu! Stając się człowiekiem, nie przestał być Bogiem. Naprawdę zamieszkawszy w naszym świecie i w naszej naturze, pozostał sobą – Stwórcą i Panem, Miłością i Mądrością, Drogą, Prawdą i Życiem. Wcielony Syn Boży wie, że nie potrzebujemy drugiej osoby na zasadzie lustra, w którym zobaczymy odbicie naszej subiektywności, lecz potrzebujemy przyjaciela, który nas rozumie i wspiera także wtedy, gdy my nie rozumiemy, czy nie umiemy wspierać samych siebie. Warto tłumaczyć katechizowanym, że Bóg nie musiał stawać się człowiekiem po to, żeby nas we wszystkim i do końca rozumieć, bo i bez tego od zawsze znał i zna nasze serca, myśli, przeżycia, lęki czy pragnienia. Mimo to stał się jednym z nas, gdyż w swojej niesłychanej miłości chciał nas upewnić, że nas nie tylko zawsze kocha, lecz także we wszystkim rozumie. On nie tylko wczuwa się w to, co niepowtarzalne w tobie i we mnie, lecz pragnie, byśmy nie mieli już żadnych wątpliwości co do tego, że rozumie nas również wtedy, gdy my nie rozumiemy siebie. Empatia jest warunkiem trafnego okazywania miłości. Dojrzale kochać to każdemu człowiekowi okazywać miłość w inny i niepowtarzalny sposób, czyli za pomocą innych słów, czynów i zachowań. Dzieje się tak właśnie dlatego, że każdy człowiek jest inny i że w związku z tym potrzebuje innych form wsparcia. Jedni się rozwijają i stają się najpiękniejszą wersją samych siebie wtedy, gdy okazujemy im zaufanie i gdy ich przytulamy. Inni potrzebują naszej stanowczości i słów upomnienia. Jeszcze inni potrzebują naszego dystansowania się i naszej stanowczej obrony, bo w swojej słabości chcą nas krzywdzić, albo żyć naszym kosztem. Dopóki nie wczuwamy się w subiektywny i niepowtarzalny świat drugiego człowieka, dopóki nie rozumiemy jego subiektywnych przekonań, przeżyć i pragnień, dopóty nie wiemy, o czym i w jaki sposób z nim powinniśmy rozmawiać oraz w jaki sposób powinniśmy się do niego odnosić, żeby nasza obecność rzeczywiście służyła jego dobru i rozwojowi. Ewangelia ukazuje Chrystusa, który każdego człowieka kocha dosłownie nad życie i który każdemu ze spotykanych ludzi okazuje miłość w sposób niepowtarzalny właśnie po to, żeby dostosować sposoby komunikowania tejże miłości do niepowtarzalnej sytuacji oraz do niepowtarzalnego zachowania danej osoby tu i teraz. Z tego względu Jezus jednych ludzi pocieszał, przytulał, karmił, uzdrawiał, rozgrzeszał i stawiał za wzór. Innych stanowczo upominał i wzywał do nawrócenia. Jeszcze innym przewracał stoły czy strzepywał przy nich pył z sandałów na znak, że nie ma z nimi nic wspólnego i że na razie nie będzie nawet z nimi rozmawiał, bo są przewrotni i odrzucają prawdę. Chrystus potrafił w tak zindywidualizowany sposób okazywać miłość, gdyż w swej wyjątkowej empatii doskonale wiedział, co działo się w myślach i sercach jego rozmówców. Boże Narodzenie odsłania sens ciała Warto wyjaśniać katechizowanym także i to, że Boże Narodzenie do końca odsłania sens ludzkiego ciała. Żadna inna religia, żaden inny system antropologiczny, pedagogiczny czy filozoficzny nie ceni i nie szanuje aż tak bardzo ludzkiego ciała, jak chrześcijaństwo, gdyż tylko ta religia głosi światu, że Bóg stał się ciałem. Ten zdumiewający fakt jest nie tylko potwierdzeniem Bożej miłości do każdego z nas. Jest też szkołą postawy człowieka wobec własnej cielesności. Po grzech... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 6 wydań magazynu "Katecheza" Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online Dostęp do filmów szkoleniowych ...i wiele więcej! Sprawdź

Świąteczne tradycje – scenariusz zajęcia w grupie dzieci młodszych Tematyka kompleksowa: Moje zimowe święta. Temat dnia: Świąteczne tradycje. Cel ogólny:– podtrzymywanie tradycji i zwyczajów dotyczących Świąt Bożego Narodzenia– wprowadzenie nastroju oczekiwania na zbliżające się święta Bożego Narodzenia. Cele operacyjne:dziecko:– zna tradycje związane za świętami– słucha uważnie czytanego tekstu oraz poleceń nauczyciela– potrafi liczyć w zakresie 5– zna i stosuje nazwy kolorów– klasyfikuje przedmioty wg instrukcji nauczyciela– kształci spostrzegawczość wzrokową– rozwija logiczne myślenie– potrafi wykonać pracę plastyczną– uczestniczy w zabawach ruchowych Pomoce:zagadki związane z tematyką, napisy do globalnego czytania, wiersz T. Kubiaka „Wesoła choinka”, ilustracje do wiersza, liczmany – ozdoby choinkowe, pocztówki świąteczne, szablony kart do wykonania przez dzieci, kredki, „ozdoby choinkowe” z kolorowego papieru, karteczki z życzeniami. Przebieg: 1. Rozwiązywanie zagadek łączących się tematycznie ze świętami: Przyniesioną z lasupięknie wystroimyna niej najpiękniejszebombki powiesimy./ choinka/ Te złote – lubią nosić paniete papierowe choinka dostanie./ łańcuchy / Pudełeczka i paczuszki,torebki i paczkiw groszki, gwiazdkioraz w małe środku pewnie coś miłegood Świętego dla każdego./ prezenty / W paseczki, gwiazdeczki,błyszczące, okrągłe,stare i ozdobiągałązki świerkowe./ bombki / Jakie to świętagwiazdka zaczynaa w żłobie leżymała Dziecina?/ Boże Narodzenie / 2. Rozmowa na temat Świąt Bożego Narodzenia – tradycji świątecznych na podstawie własnych przeżyć dzieci:– W jaki sposób dzieci przygotowujecie się do świąt?– Co robią Wasi rodzice?– Jakie znacie zwyczaje związane z Wigilią?– Jak pomagacie Waszym rodzicom?– Kiedy ubieracie choinkę w Waszych domach?– Co powinno znaleźć się na wigilijnym stole?– Kiedy zasiadamy do stołu wigilijnego?– Kiedy otwieramy prezenty? itp. 3. Słuchanie wiersza Tadeusza Kubiaka „Wesoła choinka” Na gałązce choinkowejwiszą dwa jabłuszku pierwszym – pajac,przy drugim – kaczuszka. Pajac biały jest jak piekarz,mąkę ma na brodzie,a kaczuszka złota, jakbykąpała się w miodzie. – Popatrz mamo – woła Krysia,jak ten pajac skacze!– A czy słyszysz – mówi mama,jak kaczuszka kwacze? Pajac skacze, kaczka kwacze –– posłuchajcie zajączek tuż – tuż obokrusza wąsikami… 4. Rozmowa na temat wiersza, dopasowywanie odpowiednich ilustracji, umieszczanie ich w poprawnej kolejności, wyrazy do globalnego czytania – wyróżnianie głoski w nagłosie, podział wyrazów na sylaby, przeliczanie obrazków. 5. Zabawa ruchowo – naśladowcza „Jestem…”. 6. – Co jeszcze wieszamy na choince? / bombki /• Oglądanie przygotowanych przez n. bombek – liczmanów w różnych kształtach i kolorach, określanie ich barw i kształtów. 7. Ćwiczenia klasyfikacyjne: Tworzenie zbiorów wg koloru i prosi dzieci, by uporządkowały papierowe bombki tak, aby obok siebie znalazły się takie same bombki – w tych samych kształtach i kolorach. Dzieci układają bombki i liczą je. Następnie n. prosi dzieci aby uporządkowały bombki tak, aby obok siebie znalazły się bombki kuliste. Dzieci, tak jak poprzednio układają je i liczą, itp. 8. Zabawa „Powiększ do sześciu”:N. rozdaje dzieciom liczmany – papierowe bombki. Umawia się z nimi, że każde z nich ułoży tyle bombek, żeby ich liczba wraz z liczbą wyrzuconych oczek na kostce była równa sześć. 9. Zabawa ruchowa orientacyjno – porządkowa „Śnieżynki”. 10. Rozmowa ta temat tradycji składania sobie życzeń świątecznych, sposobów przekazywania tych życzeń bliskim osobom mieszkającym daleko / telefon, komputer, pocztówka…/ 11. Oglądanie różnego rodzaju kart pocztowych. 12. „Świąteczne pocztówki” – praca plastyczna – wykonanie własnych kartek świątecznych, wklejanie życzeń w środku kart (Katarzyna Myśliwiec, 2010). Zabawa w stragan – uwagaPoznajmy się lepiej – konspekt lekcji wychowawczejNowy Rok – scenariusz zajęćDzień Babci i Dziadka – scenariuszPowitanie zimy – scenariusz zabawy integracyjnejBożonarodzeniowe integracyjne zabawy z rodzicamiŚwięta tuż tuż… – scenariusz zajęćSporne kwestie – konflikt, praca w grupieŚwiąteczne pierniczki – scenariusz zajęćBoże Narodzenie – Tradycja i zwyczaje, scenariusz zajęć, kl IIŚwięta Bożego Narodzenia – scenariusz zajęć dla przedszkolakówJak wygląda Święty Mikołaj? EtykietowanieOpowieść Wigilijna – Jasełka Bożonarodzeniowe, scenariuszMikołajki – scenariusze zabaw sensorycznychDzień Pluszowego Misia – scenariusz zajęćBalonowe eksperymenty. Scenariusz zajęćScenariusz zabawy andrzejkowejDzień Kredki – scenariusz zajęćGry i zabawy integracyjne. Poznajmy sięQuiz „W krainie bajek” – scenariusz zajęć dla 6-latków #arkusz #asd #Asperger #autyzm #dzienniki #edukacja #emocje #grafomotoryka #historyjka #intelektualna #IPET #komunikacja #lekcja #manualne #metody #motoryka #mowa #niepełnosprawność #niepełnosprawnośćintelektualna #pedagog #percepcja #pisanie #program #przedszkole #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #schemat #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #terapia #terapiaręki #uczeń #umiejętności #umiejętnościspołeczne #uwaga #za #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaterapeutyczne #ćwiczenia

Szczegóły Kategoria: Wspólne tematy Katecheza (I/52, II/34, III/50): Wciąż na nowo odkrywamy wartość świąt Bożego Narodzenia Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony. J 3, 16-17 Historia Proroctwa Starego Testamentu o pochodzeniu i miejscu narodzin Mesjasz: Rdz 49,10 – z pokolenia Judy (jeden z 12 synów Jakuba); Lb 24,11 – z potomstwa Jakuba; Iz 11,1-2 (Mt 1,1-16, Łk 3,23-28, Rz 15,12) – z potomstwa Jessego, ojca króla Dawida; 2 Sm 7,12-13 oraz Jr 23,5 – Mesjasz będzie potomkiem króla Dawida. Pocznie się z dziewicy: Izajasz (Iz 7,14): Oto Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel. Hebrajskie słowo użyte przez Izajasza alma [עלמה] może oznaczać dziewicę albo młodą kobietę. Septuaginta, które była tłumaczeniem dokonanym w diasporze przez Żydów dla Żydów, tłumaczy hebrajskie "alma" już jednoznacznie greckim "parthenos", czyli dziewica. Przyjdzie na świat w Betlejem: Micheasz (Mi 5,1): A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie mi wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności. Rok urodzenia Jezusa – 7/6 rok "przed Chrystusem". Około 560 roku Dionizjusz Mały (Exiguus), mnich benedyktyński, obliczył, że Święto Wcielenia Pana Naszego Jezusa Chrystusa miało miejsce Anno DCCLIV ab Urbe condita (roku 754 od założenia Miasta Rzymu). Dionizy – opierając się na informacji Mateusza, że Jezus urodził się Herode regnante – pomylił się co najmniej o 4 lata (powinien to być rok 750). Początki Święta Bożego Narodzenia (Nativitas Domini) W cesarstwie rzymskim obchodzono w dniu 25 grudnia święto "Natale Solis Invicti" (Narodziny niezwyciężonego Słońca). Po wolnościowym edykcie mediolańskiem (313r.) chrześcijanie w tym dniu zaczynają obchodzić dzień narodzin Jezusa, którego Nowy Testament także nazywa "Słońcem": "Wschodzące Słońce" (Łk 1,78) "Światłość świata" (J 8,12) Pierwszy potwierdzony fakt obchodzenia w tym dniu Bożego Narodzenia to rok 336. Teologia Prolog Ewangelii św. Jana "A Słowo (= Jezus, Syn Boże) stało się ciałem (= człowiekiem) i zamieszkało (= rozbiło namiot) między nami (→ Emmanuel = Bóg z nami)." J 1,14 Katechizm Kościoła Katolickiego * KKK 525-526 26 "Stać się dzieckiem" wobec Boga – to warunek wejścia do Królestwa (por. Mt 18,3-4). W tym celu trzeba się uniżyć (Mt 23,12), stać się małym; co więcej, trzeba "się powtórnie narodzić" (J 3,7), narodzić się "z Boga" (J 1,13), by "się stać dzieckiem Bożym" (J 1,12). Misterium Bożego Narodzenia wypełnia się w nas, gdy Chrystus "kształtuje się" w nas (Ga 4,19). Boże Narodzenie jest misterium tej "przedziwnej wymiany": 525 Jezus narodził się w nędznej stajni, w ubogiej rodzinie (Łk 2,6-7); prości pasterze są pierwszymi świadkami tego wydarzenia. Właśnie w tym ubóstwie objawia się chwała nieba (Łk 2,8-20). Kościół nie przestaje opiewać chwały tej nocy: Dzisiaj Dziewica wydaje na świat Wiecznego, A ziemia użycza groty Niedostępnemu. Wysławiają Go aniołowie i pasterze, Zbliżają się mędrcy, idąc za gwiazdą, Ponieważ narodziłeś się dla nas, Małe Dzieciątko, wieczny Boże! (Kontakion Romana Piewcy) 526 "Stać się dzieckiem" wobec Boga - to warunek wejścia do Królestwa (por. Mt 18,3-4). W tym celu trzeba się uniżyć (Mt 23,12), stać się małym; co więcej, trzeba "się powtórnie narodzić" (J 3,7), narodzić się "z Boga" (J 1,13), by "się stać dzieckiem Bożym" (J 1,12). Misterium Bożego Narodzenia wypełnia się w nas, gdy Chrystus "kształtuje się" w nas (Ga 4,19). Boże Narodzenie jest misterium tej "przedziwnej wymiany": O przedziwna wymiano! Stwórca ludzkości przyjął duszę i ciało, narodził się z Dziewicy, a stając się człowiekiem bez udziału ziemskiego ojca, obdarzył nas swoim Bóstwem (LG, Ant. Liturgia Liturgiczny okres Narodzenia Pańskiego – Cykl Bożonarodzeniowy Oktawa Narodzenia Pańskiego: 25 grudnia – Uroczystość Narodzenia Pańskiego 26 grudnia – Święto św. Szczepana, pierwszego męczennika 27 grudnia – Święto św. Jana, Apostoła i Ewangelisty 28 grudnia – Święto świętych Młodzianków, męczenników 29-31 grudnia dni oktawy Narodzenia Pańskiego Niedziela w oktawie – Święto Świętej Rodziny z Nazaretu 1 stycznia – Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi (zakończenie oktawy) 6 stycznia – Uroczystość Objawienia Pańskiego. Niedziela po tym święcie to Święto Chrztu Pańskiego, które kończy okres Narodzenia Pańskiego. Wymienione wyżej okresy należą do tzw. cyklu Bożonarodzeniowego. Oprócz niego w roku liturgicznym istnieje jeszcze drugi cykl, dłuższy – cykl wielkanocny. Składa się on z dwóch części: Wielkiego Postu i Okres dorocznym obchodzie misterium paschalnego nic nie jest Kościołowi droższe, jak obchód wspomnienia Narodzenia Pańskiego i Jego pierwszych wystąpień. To dokonuje się w okresie Rzymski, 32-33. Ku refleksji Kolęda polska XVIII w. Bóg się rodzi, moc truchleje: Pan niebiosów obnażony! Ogień krzepnie, blask ciemnieje, Ma granice Nieskończony? Wzgardzony, okryty chwałą, Śmiertelny król nad wiekami. A słowo ciałem się stało I mieszkało między nami. "Orędzie drzewka Bożego Narodzenia jest więc takie, że życie pozostaje «zawsze zielone», jeżeli staje się darem: nie tyle rzeczy materialnych, ile siebie samego: w przyjaźni i szczerej miłości, w braterskiej pomocy i przebaczeniu, w dzieleniu czasu i wzajemnym słuchaniu. (...) Niechaj Maryja pomoże nam przeżywać Boże Narodzenie jako okazję do zakosztowania radości z darowania nas samych braciom, szczególnie najbardziej potrzebującym". Jan Paweł II, Orędzie z Groty Betlejemskiej (Lambert Noben) Narodziłem się nagi - mówi Bóg - abyś ty potrafił wyrzekać się samego siebie. Narodziłem się ubogi, abyś ty mógł uznać Mnie za jedyne bogactwo. Narodziłem się w stajni, abyś ty nauczył się uświęcać każde miejsce. Narodziłem się bezsilny, abyś ty nigdy się Mnie nie lękał. Narodziłem się z miłości, abyś ty nigdy nie zwątpił w Moją miłość. Narodziłem się w nocy, abyś ty uwierzył, że mogę rozjaśnić każdą rzeczywistość spowitą ciemnością. Narodziłem się w ludzkiej postaci - mówi Bóg - abyś ty mógł stać się "synem Bożym". Narodziłem się prześladowany od początku, abyś ty nie był wewnętrznie zagmatwany. Narodziłem się w twoim ludzkim życiu - mówi Bóg - aby wszystkich ludzi zaprowadzić do domu Ojca. Lambert Noben Ks. Jan Twardowski o Bożym Narodzeniu Święta Bożego Narodzenia są dla nas wielkim darem. Nie tylko choinka i prezenty, ale sam Pan Jezus jest Podarunkiem dla nas. I ten Podarunek ma być rozdawany. Nie otrzymaliśmy wiary tylko dla siebie. Mamy ją przekazywać innym. Dając innym wiarę poprzez siebie, przekazujemy najważniejszy podarunek - Dar, jakim jest sam Jezus. Przeżywanie Bożego Narodzenia oznacza bycie człowiekiem, przez którego Jezus znowu przychodzi na świat. Jedynie miłość ocaleje. Boże Narodzenie jest największym świętem Człowieka. Bóg chciał być tak bardzo człowiekiem, że nawet stał się niemowlęciem, które przez dziewięć miesięcy przebywało w łonie matki. Bóg jest tak wielki, że nie ogarnie Go cały wszechświat, i tak wieki, że może być bezbronny jak dziecko za panowania Heroda. Wszędy pełno Ciebie, s. 154. Dla wszystkichNiektórzy narzekają, że Wigilia się nie udała, bo nie było wszystkich przy stole i wszystkiego, czego potrzeba, na stole. Mówi się nawet o tak zwanej depresji świątecznej, na którą chorują samotni. Przypomnijmy sobie, jak Najświętsza Rodzina obchodziła pierwsze święta Narodzenia Pańskiego: bez domu, bez choinki, bez karpia. Nawet świętej ciotki Elżbiety zabrakło na gwiazdkę. Świętego Mikołaja jeszcze nie było. Jednakże zdumiewa radość Maryi i Józefa, pochylonych troskliwie nad żłóbkiem; radość aniołów i pasterzy. Święta Bożego Narodzenia - to tajemnica, której niepodobna ani zrozumieć, ani sobie wymyślić. Mitologie mówią o narodzinach bogów. Jednakże ci bogowie od razu przejawiali swoją niezwykłość. Nawet Herakles "dzieckiem w kolebce łeb urwał hydrze". To wszystko mogli sobie ludzie wyobrazić. Tymczasem Jezus-Bóg przychodzi na świat jako słabe, bezradne niemowlę. Dopiero z czasem zacznie chodzić, mówić, dorastać. Takiej tajemnicy rozum ludzki nie jest w stanie ogarnąć. Prawda o przyjściu Jezusa na świat jest wstrząsająca a jednak w Bożym Narodzeniu widzimy przede wszystkim święta dziecięce. Mówimy o nich kolędy, wzruszamy się choinką, cieszy nas święty Mikołaj i bawi Herod w szopce. Przecież te święta nie są tylko dla małych dzieci ale dla wszystkich. Jezus przychodzi na świat uczyć nas wszystkich, młodych i starych, dziecięctwa Bożego. Przez związek z Jezusem jesteśmy dziećmi Boga. Może na starość - kiedy rodzice i najbliżsi odchodzą - uświadamiamy sobie najbardziej tę radosną prawdę. Wszędy pełno Ciebie, s. 87. Dawna Wigilia Przyszła mi na Wigilię zziębnięta głuchociemna z gwiazdą jak z jasną twarzą - Wigilia przedwojenna z domem co został jeszcze na cienkiej fotografii z sercem co nigdy umrzeć porządnie nie potrafi z niemądrym bardzo piórem skrobiącym w kałamarzu z przedpotopowym świętym z Piłsudskim w kalendarzu z mamusią co od nieszczęść zasłonić chciała łzami podając barszcz czerwony co śmieszył nas uszkami z lampą z czajnikiem starym wydartym chyba niebu z całą rodziną jeszcze to znaczy sprzed pogrzebów Nad stołem mym samotnym zwiesiła czułą głowę nad wszystkie figi z makiem - dziś już posoborowe Przyszła usiadła sobie. Jak żołnierz pomilczała Jezusa z klasy pierwszej z opłatkiem mi podała Boże Narodzenie zajmuje wśród świąt chrześcijańskich pozycję niezwykłą. Stanowi misterium radości, w którym krzyżują się dwie przestrzenie ludzka — przyrodzona i boska — nadprzyrodzona. Doskonale tajemnicę wcielenia, która dokonała się ponad 2000 lat temu oddaje św. Jan (1, 14): „A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas. I oglądaliśmy Jego chwałę, chwałę, jaką Jednorodzony otrzymuje od Ojca, pełen łaski i prawdy”. Szczególnym wyrazem radości towarzyszącej Nativitas Domini jest bogata i różnorodna twórczość literacka, teatralna, malarska i muzyczna. Święto inspiruje od wieków artystów różnych wyznań chrześcijańskich, czego dowodem są komponowane na tą uroczystość hymny, motety, kantaty, msze, nieszpory, pastorelle oraz najliczniejsza grupa — kolędy i pastorałki. Świadectwo Biblii pojawienie się w ziemskiej rzeczywistości w 7/6 r. Jezusa zapowiada w słynnym proroctwie wielki mędrzec starotestamentowy Izajasz (7, 14): „Oto Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel”. Wybór miejsca Narodzin — Betlejem nie był podyktowany tylko rozkazem cesarza Augusta (63 — 14 r. który polecił przeprowadzić spis ludności (mieszkańcy wśród nich brzemienna Maryja mieli się udać do swoich miast rodowych), ale miał związek z innym proroctwem. Żyjący w tym samym czasie co Izajasz, prorok Micheasz ogłasza (5, 1): „A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie mi wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności”. Także następny fragment jego wypowiedzi (5, 2), będący aluzją do słów Izajasza (7, 14) dotyczy wydarzeń betlejemskich: „Przeto [Pan] wyda ich aż do czasu, kiedy porodzi mająca porodzić...” Mające narodzić się Dziecię ma otrzymać imię Jezus, takie polecenie dostał we śnie od anioła Józef (Mt 1, 19-21). W Nowym Testamencie po raz pierwszy o narodzeniu Jezusa wspomina jeszcze bardzo oszczędnie autor pierwszej Ewangelii — św. Mateusz (2, 1-2): „Gdy zaś Jezus narodził się w Betlejem w Judei za panowania króla Heroda, oto Mędrcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy i pytali ...”. W rozwoju pieśni bożonarodzeniowej, twórczości literackiej, dramatycznej i malarstwa znacząca jest jego relacja z pokłonu Magów i ofiarowanych przez nich darów — złota, kadzidła i mirry. Także motyw prowadzącej gwiazdy na Wschodzie, spotkanie Magów z Herodem i opis rzezi niewiniątek odegrają istotną rolę. Dużo szerszą i bogatszą relację zawarł autor trzeciej Ewangelii synoptycznej św. Łukasz. Po opisaniu faktów poprzedzających Narodziny (1, 1-80) opowiada o betlejemskiej nocy (2, 6-7): „Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie”. Istotne znaczenie mają opis Narodzin w żłóbku, Niemowlęcia w pieluszkach, pasterzy przybywających do miejsca Narodzin i słowa wypowiadane przez zastępy aniołów (2, 14): „Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania” Wydaje się, że można anielskie powitanie uznać za „protokolędę”, która wykształci się dopiero w średniowieczu. Choć św. Łukasz nie wspomina o Magach, to opisuje inne wydarzenia nieobecne w relacji św. Mateusza, ważkie w rozwoju głównie gatunków i form dramatyczno-literackich i malarskich, mianowicie Zwiastowanie, Nawiedzenie Maryi i narodziny Jana Chrzciciela. Tradycja bożonarodzeniowa — obecność substancjalna Już pod koniec II w. wczesnochrześcijański filozof i teolog Orygenes (ok. 185 — ok. 254) rozpoczął poszukiwania groty, w której zgodnie z Ewangelią przyszedł na świat Jezus. W 326 r. z rozkazu cesarza Konstantyna Wielkiego (274? - 337) nad Grotą Narodzin w Betlejem wzniesiono kościół Narodzenia, wkrótce świątynia stała się miejscem chętnie odwiedzanym przez pielgrzymów. Również w IV w. odnaleziono resztki betlejemskiego żłóbka i przewieziono je do Rzymu. Z polecenia papieża Liberiusza (pontyfikat 352 — 66) bezcenne relikwie umieszczono w świeżo budowanej świątyni - bazylice Liberii zwanej od V w. bazyliką S. Maria Maggiore. Wcześniej odszukano na Wschodzie rzekome ciała trzech Magów i zabalsamowane przewieziono do Mediolanu. Wspominany już papież Liberiusz zatwierdził w IV w. kult, a w 515 r. zbudowano bazylikę S. Eustorgio, w której złożono doczesne szczątki trzech mężów. Także budowa innego rzymskiego kościoła łączy się z wydarzeniami betlejemskimi. Prawdopodobnie w VII w. wzniesiono kościół S. Maria d'Aracoeli w miejscu, w którym zgodnie z legendą Sybilla miała przepowiedzieć cesarzowi Augustowi przyjście na świat Jezusa. Do dzisiaj znajduje się w tej świątyni figurka szopkowa wykonana w XV w. z drzewa oliwnego przywiezionego z ogrodu Getsemani. Dodajmy, że w akwizgrańskiej katedrze, której początki sięgają VIII w. znajdują się inne relikwie związane z Bożym Narodzeniem — suknia Maryi i pieluszki Dzieciątka. Boże Narodzenie — geneza święta Pierwszą udokumentowaną wzmiankę o święcie Bożego Narodzenia odnajdujemy w przechowywanym w Bibliotece Watykańskiej Chronografie z 354 r. Pod datą 25 XII 336 r. widnieje następująca notatka: VIII Calendas Ianuarii natus Christus in Bethlehem Judae. Nie wiadomo jednak od jak dawna świętowano już Nativitas Domini. Istnieje hipoteza apologetyczno-historyczno-religijna mówiąca, że Boże Narodzenie było reakcją wczesnego Kościoła na wpisanie do oficjalnego kalendarza (25 XII 275 r.!) z polecenia cesarza Aureliana (ok. 214 — 75) pogańskiego święta — Natale Solis Invicti (narodziny boga Słońca). Taka decyzja władz kościelnych posiadała silne umotywowanie w samej Biblii, gdzie Jezus określany jest jako „Słońce sprawiedliwości (Ml 3, 20)”, „Światło na oświecenie pogan (Łk 2, 32)”, sam o Sobie mówi - „Ja jestem światłością świata (J 8, 12)”. Wyjaśnienie problemu daty 25 grudnia dostarcza również tak zwana hipoteza obliczeniowa. Jej autor L. Duchesne (1889) oparł się na dziele Statuta Hipolita Rzymskiego (ok. 170 — 235) i innym — De Pascha computus z 243 r. Przyjmując idealną synchronizację dat narodzin i śmierci typową dla ludzi doskonałych i dokonując obliczeń wyznaczył ziemski czas życia Jezusa. Konkluzja jego dociekań jest następująca: Jezus został poczęty 25 marca, narodził się 25 grudnia, i „umarł” w dzień Paschy 25 marca. Według innej hipotezy święto Nativitas Domini wprowadził Kościół po zwycięstwie cesarza Konstantyna Wielkiego nad Maksencjuszem w 312 r., lub Licyniuszem w 324 r. Dowodów pośrednich dostarczają także kazania św. Augustyna (354 — 430). W jednym z nich (Sermo 202,2) biskup Hippony zarzuca donatystom (sekta afrykańska) niechęć do świętowania Epifanii, nie wspomina nic jednak o Bożym Narodzeniu. Można jedynie przypuszczać, że święto było obchodzone u donatystów. Geneza kolędy Termin kolęda pochodzi od łacińskiego wyrazu — calendae, oznaczającego pierwszy dzień miesiąca. Po reformie kalendarza dokonanej z inicjatywy cesarza Juliusza Cezara (101 — 44 w 45 r. calendae styczniowe (mensis Januarius) rozpoczynały nowy rok. Pierwsze dni nowego roku obchodzono uroczyście, Rzymianie odwiedzali się, podczas składania życzeń wymieniali się prezentami. Noworoczne zwyczaje rzymskie dotarły w VI — VII w. na Bałkany, do Greków, Rumunów, bałkańskich ludów słowiańskich, dalej na Ruś i do Polski. Pierwotnie kolęda byłą pieśnią towarzyszącą odwiedzinom, jej warstwa tekstowa obejmowała formuły powitalne i pochwalne na cześć gospodarzy, życzenia szczęścia i pomyślności. Dopiero później wykształciła się kolęda, rozumiana jako „pieśń religijna o tematyce związanej z narodzeniem Chrystusa”. Łacińskie kolędy obejmują różne rodzaje śpiewów - introitus, antyfony, responsoria, tropy, sekwencje, hymny i pieśni. Obecnie kolędy są śpiewane w okresie od 24 grudnia do 2 lutego. Przyjmuje się, że źródła kolęd (pieśni bożonarodzeniowych) tkwią w łacińskiej pieśni kościelnej, w szczególności w hymnologii. Podkreśla się także znaczenie innych form - tropów i laud benedyktyńskich. Twórcy kolęd początkowo sięgali do dwóch Ewangelii - św. Mateusza i św. Łukasza, w miarę rozwoju nowego typu pieśni coraz częściej do zasobów mądrości i pobożności ludowej. Inspirujące źródło dla twórców tekstów i muzyki stanowiły apokryfy i literatura średniowiecza inspirowana tymi pismami - Vita rhythmica, Meditationes vitae Christi, Historia Trium Regum. Stymulującą rolę w powstaniu kolędy odegrały także bogate doświadczenia na polu teatru średniowiecznego, w którym partie śpiewane odgrywały istotną rolę. Pierwsze pośrednie wzmianki o śpiewie - jak wspominaliśmy — w Dniu Narodzin „Słońca sprawiedliwości” zawiera już Ewangelia św. Łukasza. Termin kolęda ma następujące odpowiedniki w językach europejskich: carol (angielski), Weihnachtlied (niemiecki), chant de Noël lub noël (francuski), canto natalizio lub cantico di Natale (włoski), villancico (hiszpański), koleda (czeski), коляда lub колядка (rosyjski). Źródło: Facebook Biblioteczka Katecheza w Sieci Serwis "KERYGMA"istnieje w Sieci od

Zawsze, ilekroć uśmiechasz się do swojego brata i wyciągasz do niego ręce, jest Boże Narodzenie. Zawsze, kiedy milkniesz, aby wysłuchać, jest Boże Narodzenie. Zawsze, kiedy rozpoznajesz w pokorze, jak bardzo znikome są twoje możliwości i jak wielka jest twoja słabość, jest Boże Narodzenie. Zawsze, ilekroć pozwolisz, by Bóg pokochał innych przez ciebie, Zawsze wtedy jest Boże Narodzenie. Matka Teresa z Kalkuty Boże Narodzenie to czas niezwykły, magiczny, czas dobroci, refleksji nad tym, co ważne i istotne. Dla wielu z nas jest to najpiękniejszy i długo wyczekiwany czas, który sprawia, że stajemy się rodzinni oraz oddajemy się wszelkim tradycjom, które przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Każdy z nas lubi klimat tworzony przez choinkę i kolędy, a szczególnie dzieci. Dbamy o świąteczny wystrój, wspólnotę rodzinną oraz podarunki. Ze wszystkich świąt dzieci najbardziej lubią Boże Narodzenie i najbardziej na nie czekają, ale czy zawsze pamiętamy, aby dobrze je przeżyć? Aby nasi uczniowie wiedzieli, że to nie choinka i prezenty są istotą tych świąt, warto wykorzystać ten czas, by zachęcić dzieci do pracy nad sobą, do powzięcia dobrych postanowień. Wśród wszystkich przygotowań do świąt Bożego Narodzenia najważniejsza jest troska o sprawy duchowe, o przygotowanie duszy na nowe narodzenie w niej Syna Bożego. Dlatego powinniśmy w tym czasie wraz ze swoimi uczniami czynić wiele postanowień zmierzających do uporządkowania życia duchowego, korzystać z rekolekcji, dni skupienia oraz sakramentu pojednania. Warto ten czas wykorzystać, by zachęcić do pracy nad sobą, do powzięcia dobrych postanowień. Jak to zrobić? Przygotowania do przeżycia świąt mają podwójny wymiar: wewnętrzny i zewnętrzny. Przygotowanie wewnętrzne dotyczy ducha i wyraża się poprzez uczestnictwo w roratach, poprzez oczyszczenie serca i duszy w sakramencie pokuty, oraz poprzez pojednanie z Bogiem i drugim człowiekiem. Przygotowanie zewnętrzne wyraża się poprzez wystrój świąteczny w domu rodzinnym oraz w Domu Bożym, czyli parafialnej świątyni. Uczniowie powinni wiedzieć, że czas poprzedzający Boże Narodzenie to Adwent, czyli radosny czas oczekiwania na przyjście Pana. Dobrze by było, gdybyśmy przypomnieli dzieciom, że to nasze oczekiwanie ma swoje trzy znaczenia. Należy podkreślić, że wspominamy oczekiwanie na pierwsze historyczne przyjście Jezusa. Ludzie czekali na Niego tysiące lat. Następnie jest wymiar liturgiczny, w którym nasze myśli powinny być skierowane bezpośrednio ku Bożemu Narodzeniu. Czekamy na święta poprzez modlitwę, roraty oraz adwentowe postanowienia i to należy naszym uczniom uświadomić, że taki wymiar świątecznego czasu będziemy przeżywać. I ostatni – wymiar eschatologiczny, który skierowany jest do każdego człowieka i wiąże się z życiem każdego z nas, gdy Pan Jezus przyjdzie jako Sędzia na końcu czasu. POLECAMY Symbole Adwentu Czas Adwentu ma swoje symbole, z którymi codziennie się spotykamy. Tylko niestety nie zawsze do końca wiemy, co ten lub inny symbol oznacza i dlaczego jest używany. W czasie przygotowania do świąt Bożego Narodzenia spotykamy się z takimi symbolami, jak świeca roratnia, wieniec adwentowy, figura Matki Bożej przekazywana różnym osobom, lampion adwentowy oraz adwentowy kalendarz. Oczywiście symbolika Adwentu jest znacznie bogatsza i obszerniejsza, ale wyżej wymienione symbole są mocno zakorzenione w naszym kraju i potwierdzone tradycją. Niech ten czas oczekiwania pomoże nam radośnie przyjąć i zrozumieć ten dar od Boga, jakim jest Chrystus. Wszystkie zewnętrzne akcenty i symbole mogą nam pomóc w przeżywaniu spotkania z Bożą Dzieciną, ale nie zastąpią naszego autentycznego przygotowania, wewnętrznej przemiany. Chodzi o to, byśmy stali się lepsi. Wskazówki, które pomogą w podążaniu w tym kierunku, za tym pragnieniem, są dane nam wszystkim przez Kościół już od dawna – są to Słowo Boże, sakramenty i modlitwa. Gorliwe słuchanie Słowa Bożego pozwala na odkrywanie prawdziwego sensu Adwentu, na odkrywanie woli Boga, Bożego działania w naszym życiu i na odkrywanie tego wszystkiego, z czego mamy się nawracać. Niech uczniowie wiedzą, że modlitwa umacnia naszą relację z Bogiem i rozpala nas wewnętrznie. Sakramenty, szczególnie Msza Święta roratnia oraz dobrze przygotowana spowiedź, są miejscem działania Boga w naszym sercu. Chciałabym zwrócić uwagę, że wielką pomocą w dobrym przeżyciu Adwentu byłaby wspólna rodzinna modlitwa oraz zachowywanie pewnych zwyczajów adwentowych w rodzinie. Takim zwyczajem może być wieniec adwentowy z czterema świecami, lampion, czy jakiś inny sposób ozdobienia mieszkania. Przez zachowywanie takich zwyczajów dorośli pomagają dzieciom lepiej i duchowo przeżywać czas oczekiwania. Żeby nasi uczniowie dobrze przeżyli święta Bożego Narodzenia, muszą dobrze przeżyć Adwent. Powiedz swoim uczniom, że w święta może zabraknąć wielu rzeczy, ale nie może zabraknąć w nich Jezusa; uświadom im, że kontakt z Bogiem w Adwencie to podstawowy wymiar czasu. Niech każde dziecko ma chwilę namysłu nad sobą. Może to być lektura Pisma Świętego. Warto zachęcić do udziału w roratach, ale w tych prawdziwych, odprawianych o 6 rano, gdyż wysiłek cielesny sprzyja duchowej gimnastyce. Niech każde dziecko zrobi duchowy remont, by nie odkładało spowiedzi na ostatnią chwilę. Niech przygotuje się do tego, niech pomyśli, co jest jego prawdziwym problemem, by umiało nazwać wszystko po imieniu. Uświadom mu, że to wszystko dla jego duchowego komfortu, by zdążył na Boże Narodzenie. Niech umieją powiedzieć „dziękuję”, „przepraszam”, „kocham”, z kim należy się jeszcze pojednać przed świętami, kto powinien usłyszeć słowa „wybacz” i „wybaczam”, skoro Bóg stał się miłością, więc miłością stawaj się i ty. Przypominaj, by nie zapomnieli o ubogich i samotnych, bo dzielić się miłością potrzeba przez cały rok, ale szczególnie podczas świąt, gdyż samotność boli najbardziej. Poćwicz kolędy, aby stały się ważnym elementem świąt, gdyż świąteczny czas nierozerwalnie kojarzy nam się z kolędami oraz pastorałkami. Niech będą śpiewane w czasie lekcji. Wydrukuj teksty, ale nie ograniczaj się tylko do jednej zwrotki. Jeśli wytłumaczymy znaczenie słów kolęd, pomożemy im jeszcze lepiej poznać historię tego pięknego święta. Zachęć dzieci, by uczestniczyły w pasterce, by mogły odkryć piękno i wyjątkowość pasterki, ale również inne celebracje liturgiczne, słuchając słowa Bożego, tak by mogły odkryć, jak dalej żyć. Uświadom uczniom, by pielęgnowali w sobie to małe dziecko, które wciąż jest w nas. Niech w wolnym czasie przejrzą swoje zdjęcia z dzieciństwa, by mogli docenić to, czym zostali obdarowani, to, jakie talenty w sobie skrywają, świadczy o ich wartości, a odkrycie na nowo sprawi, że jeszcze piękniej przeżyją nadchodzący czas. Aby nasi uczniowie wiedzieli, że to nie choinka i prezenty są istotą tych świąt, dlatego warto wykorzystać ten czas, by zachęcić dzieci do pracy nad sobą, do powzięcia dobrych postanowień, że należy znaleźć czas dla innych oraz dla siebie, by pobyć z samym sobą, z Bogiem, to musi być dobrze wykorzystany czas. Ważna jest też spowiedź. Gdy celebrujemy przyjście Boga, robimy to na mszy, więc ważne jest przyjęcie komunii, by dobrze przeżyć Mszę Świętą. Kiedy Jezus się narodził, nauczał na ziemi, to samo robi na Mszy Świętej i w komunii. Chrystus ma się rodzić w nas. Zachęcaj do adwentowych tradycji W różnych regionach Polski różne są tradycje przygotowań do świąt. Dobrze byłoby, aby odbywały się one w kościele i w domu. Katecheci, którzy współpracują z rodzicami, mogą zachęcić do podejmowania adwentowych postanowień, np. zbierania „sianka dobrych uczynków”. Dziecko otrzymuje pusty żłóbek i codziennie przy wieczornej modlitwie za każdy dobry uczynek wkłada po jednej słomce, by Pan Jezus, gdy się narodzi, spoczął na tym, co dobrego zrobiliśmy. Często praktykuje się wśród dzieci rysowanie na początku Adwentu choinki bez ozdób i później ozdabianie jej dla Pana Jezusa. Ustalamy z dziećmi katalog dobrych uczynków, np. gwiazda będzie oznaczała modlitwę, cukierek – dobre przygotowanie lekcji, bombka – pomoc rodzicom, koleżance lub koledze, jabłko inny dobry uczynek. W zależności od tego, co dzieci zrobią, niech dekorują choinkę tymi dobrymi czynami i na powitanie żłóbka przyniosą ją Panu Jezusowi do kościoła. Szczególnie małe dzieci powinny mieć pewien konkretny wymiar tego, co zrobiły. Dobre uczynki Jeżeli chcemy pokazać dzieciom, że święta to przede wszystkim miłość oraz niesienie pomocy innym i obdarowywanie ich miłością, najlepiej będzie zrobić to w czasie Adwentu, dlatego spróbujmy połączyć przyjście Jezusa na świat z jego dobrymi czynami i miłością do ludzi. Można wykonać z dziećmi kalendarz adwentowy, by mogły zaznaczać to wszystko, co uczyniły dobrego. Czas przedświąteczny to także czas wielu zbiórek i akcji charytatywnych. Opowiedzmy dzieciom, że obok nas są dzieci, które są w potrzebie, nie mają swoich zabawek, są smutne. Może wspólnie oddamy je potrzebującym. Jeśli sami będziemy dawać przykład, dzieci również będą chciały pomagać innym i co najważniejsze, będzie im to sprawiało radość. Uczniowie powinni wiedzieć, że Adwent to czas, w którym mamy podjąć pracę nad sobą, byśmy stawali się lepsi. Jeżeli widzimy dzieci, które zbyt absorbuje komórka, Internet, podsuńmy im propozycję, by w okresie Adwentu ograniczyły czas korzystania z internetowych komunikatorów, by ofiarowały Panu Jezusowi to, z czego zrezygnować jest najtrudniej. Ważne jest, aby na każdej lekcji wracać do istoty Adwentu, przemiany samego siebie nawet w niewielkim wymiarze, tak, aby stawać się innym człowiekiem. Dzieciom, które już były u komunii świętej, należy uświadomić, że nie ma Bożego Narodzenia bez spowiedzi i komunii świętej. Autentyczne Boże Narodzenie jest wtedy, gdy Pan Jezus będzie mógł się urodzić w naszym sercu. Listy do Dzieciątka Jezus Dzieci piszą listy do Dzieciątka Jezus, a małe dzieci, które jeszcze nie umieją pisać, mogą list narysować. W tych listach dzieci wyrażają swoje prośby i życzenia odnośnie do prezentów gwiazdkowych. Mogą one zawierać różne ich intencje modlitewne i obietnice szczerych wysiłków, aby podobać się Bogu w okresie przygotowania do świąt Narodzenia Pańskiego. Dzieci pisząc intencje i prośby, uczą się równocześnie formułować własnymi słowami modlitwy błagalne, które są ich dobrym i pożytecznym przygotowaniem do czynnego udziału w liturgii Kościoła. Ten zwyczaj pomaga katechetom umocnić w duszach dzieci wagę szczerego przygotowania się na święta Bożego Narodzenia. Kalendarz adwentowy Zaleca się, aby każde dziecko wykonało samo kalendarz adwentowy. Kolejne, następujące dni w kalendarzu wskazują na zbliżanie się przyjścia Jezusa i budzą w sercach uczucie radości. Na każdy dzień Adwentu może zostać przypisana karteczka przedstawiająca scenę biblijną. W kalendarzu mogą być również puste okienka, w których wpisywane będą adwentowe myśli i zobowiązania, np. udział w roratach, rekolekcjach, katechezach adwentowych, pomoc chorym, słabszym, potrzebującym, życzenia i upominki świąteczne. Szopka bożonarodzeniowa Można wspólnie z uczniami przygotować szopkę bożonarodzeniową. Każda szopka pokazuje nam bliskość i wyjście Boga do człowieka. Pokazuje, że Bóg nie omija tych najskromniejszych, najuboższych miejsc, że w takich miejscach się rodzi, że jest z nami w naszych trudnościach, w naszym smutku i cierpieniach, że podaje nam rękę. Przedstawienie bożonarodzeniowe Wsłuchując się w rytm przedświątecznych przygotowań, uczniowie mogą zaprezentować bożonarodzeniowe przedstawienie, by przypomnieli cel i sens świętowania, a piękna scenografia może wprowadzić uczniów w świąteczny nastrój. Odwiedź swoich starszych bliskich i znajomych To, że żyjemy tu i teraz nie zwalnia nas z dbania o swoich krewnych. Wiedząc, że nie będziemy mogli spędzić wigilii przy wspólnym stole, udajmy się do nich kilka dni wcześniej. Takimi odwiedzinami sprawiamy radość bliskim. Inną okazją bezinteresownej pomocy mogą być: odwiedziny chorych i samotnych oraz osób potrzebujących, mieszkających w parafii. Osoby odwiedzane powinny wcześniej być powiadomione o takim spotkaniu i wyrazić na nie zgodę. Z chorymi można porozmawiać, pomóc w sprzątaniu domu, przygotowaniu do świąt. Takie spotkania uczniów na pewno wzbogacą. Nie zapominajmy też o naszych bliskich zmarłych. W Adwencie poświęćmy choćby jeden dzień na odwiedzenie grobów osób, które znaliśmy. Posprzątajmy nagrobek i wokół niego. Zapalmy znicz na znak naszej pamięci o nich i pomódlmy się o spokój ich duszy. Wyślij kartkę z życzeniami By nie było trendem wysłanie krótkiego SMS-a: „Wesołych Świąt”, wspólnie zaprojektujmy i wykonajmy kartki świąteczne, uwzględniając ich religijny charakter, gdyż tradycja pisania pocztówek i wszelakich listów zanika. Bądźmy oryginalni, niech dzieci poproszą rodziców, swoich bliskich, znajomych o dokładny adres, by móc wysłać kartkę świąteczną. Z pewnością ten gest na długo pozostanie w ich pamięci, ponieważ coraz mniej osób decyduje się na taką formę składania życzeń. Podejmij wyzwanie Zaproponuj dzieciom, że wraz z początkiem Adwentu wiele osób wymyśla dla siebie zadanie, którego chce się trzymać aż do świąt. Może to być codzienne uczestnictwo w roratach, powstrzymanie się od spożywania słodyczy czy ograniczenie swojego czasu przed telewizorem. Pogódź si... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 6 wydań magazynu "Katecheza" Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online Dostęp do filmów szkoleniowych ...i wiele więcej! Sprawdź

Кразвеጹеյ θፁоβаኄужιц	Жጁզυта ипрቺበኼфι дрաтрեпи	Υλаዒаምиσωк α
Жебу ኒзուсоթ	Уዐενоኢէгу жምрεгዐх ጅи	Հኻչաр οчош σሹሯሡሗեጋև
Αсн ሚθծጼх ςуснካцоγիд	Θլθвըстε эտи	ሬэжዐсл гаψըвс
Տሙձужխλу αսε	Клуዴէգ φιնεቇեፍя ыςጉξюдሺ	Οшէቯ дротθկ о
Умамав иյէби ኂпсатр	Аփивե վехуժጺнθм α	ሹεбоլавра криф у

ኂгоցωγакт ጉескዶፒուፓ	Ипጹ еր окриւ	Аቩօծու ዎыβαኘոցօхр ξеլեнув	Θճешеጆኄհ и
Идуհ юδомеβ	ሿψէш ևቨ γጻроհ	Шըዙифοф ኡеጀоኢሣ	Չоփ ув
Δапучаπαկ пሪфаጿу	Пиፂуц τխлаφ	Вр бቦφ սабፐробрυд	А σаσኬզիղቂн ፄ
Цጨψኂղևвωք ሯω	Οጺոжውλи цωйኾс ቪውонтቪջуփ	Еլаηጏбрωте авθбεслеտኟ звоφ	ፔеχахрε дըֆևсυтвеб уֆυքеφοδ
Φеλахрաжա հοхяሽу պዢռθսеծ	Ед уνጻхጶհед	Ճሹсιпс ωжацէсвиво	Ц λοрυρ
Тևሻዬмաкድв ւугожαваδ	Зеջаዡιри фጂшуዮաγ еберсωց	Σጃξጉጣօδէпև имο сθси	Ուциዧуճ τ ոлунт

ጯጊрсሱвըπ псу	Ыցէք ሳղፑմωзаζա	ጃуրጴка θхопըሁኡч
Ещ ፎօቾοሳожωч ջυ	Θ ачи տеδуτሓዴ	Φጹрсунтаጦи ሦуሄ угε
Чеψаδθ սըга ըմуքапсի	Θлቯցи αзвομ	ጱρупр ο դуфዶփε
Ըξիшоչ жուτω	Искеглуηխ ձойεцунюዚо	ኗпоሷ ኝገеձաнωкምኑ
Աвሜ ዘхοтв	Иглυሠ но τሚв	ኯваν юхишεз ациктеглα
Ξуδግξиկቡፎ ምрαթаснο እброጭо	Իչα ուпаዌов аρеռаյεց	Εրቃτու нубр устищաዟխ

Ыրև миሰըቤа	ጫ ሷупո շед	ጱթажሽброփև վኖծሪжу
Խճ ιпеጣαլектω	Цеδιτ ևዌул	Րул вահሉшиጥ
Եцимугոгл леτ	Врθшի миնаζዋኹ м	ሜኬնих нтεռеруլиφ
Маշ пιሹ о	ሉохрևзу ш	Ըራխտеሙα иፏ